معماری مدرن مسکونی با تاکید بر عنصر فضایی حیاط در معماری ایرانی

معماری مدرن مسکونی با تاکید بر حیاط در معماری ایرانی

معماران: دفتر کارشناسی ارشد

معماران: سیدجلیل موسوی، سپهر عدالتی مرافه، سیداکم کاتورانی، عاطفه صفاکیش، علی مرادی مشکین

مهندس سازه: سید هاشم بطحایی

مهندس برق: سید رضا ایرانپور

مهندس مکانیک: محمد میرزایی

عکس ها: محمد حسن اتفاق

مساحت: ۶۸۰ متر مربع

سال: ۲۰۲۲

موقعیت: همدان، ایران

معماری مدرن مسکونی با تاکید بر عنصر فضای حیاط در معماری ایرانی از دیرباز موضوع محوری و عامل اصلی سازماندهی خانه ها بوده است. بافت متخلخل و حیاط مرکزی قدیمی شهر همدان در حدود پنجاه سال، جای خود را به سیستم پر کردن دیکته شده توسط طرح جامع داده است که حیاط موضوع محوری نیست. در ادامه به نحوه بازگرداندن این عنصر فضایی و ارتباط فضای داخلی و بیرونی در معماری ایرانی مدرن می پردازیم.

مفهوم اصلی در پروژه

استفاده مجدد از حیاط به عنوان یک اصل سازماندهی همواره چالشی برای تعدادی از معماران ایرانی بوده است. در خانه‌ های جنوبی، به‌ ویژه در زمین‌ های کوچک، حیاط عمدتاً تنها نقش جذب نور را دارد و قابلیت زندگی خود را از دست داده است. این موضوع اصلی طراحان برای اندیشیدن به این پروژه بوده و موضوع محوری این پروژه اینگونه آغاز شده است: چگونه حیاط را بار دیگر به یکی از فضاهای زندگی فعال در این نوع خانه ها تبدیل کنیم؟

فضای حیاط

استراتژی شکل‌ گیری، یافتن راهی برای وارد کردن فضای بیرون و یافتن نقش مرکزی برای حیاط بود. در این پروژه خوشبختانه دغدغه معماران با خواسته های مالک همسو بوده است. به این صورت که خانواده علاقه زیادی به ارتباط با فضای باز، حیاط و گیاهان داشتند. با توجه به محدود بودن مساحت زمین (۲۲۰ متر مربع)، الزامات شهری برای وجود چهار پارکینگ (با توجه به متراژ کل ساختمان) و درخواست کارفرما مبنی بر داشتن استخر سرپوشیده در طبقه همکف، فضای حیاط کاملاً اشغال شده بود. بنابراین دسترسی به حیاط از طریق پله به سمت طبقه انجام شده است. ابتدا تعریض و به کوچه متصل شد و به این ترتیب به جای حیاط ۷۰ متر مربع (۳۰ درصد مساحت اشغالی) کل زمین را حیاط در نظر گرفته شده است.

مکعب شیشه ای

اما برای استفاده در فصول سرد سال و همچنین قرار دادن عناصر اتصال طبقات، یک مکعب شیشه ای به مرکز این حیاط اضافه شده است که اطراف آن را فضای سبز احاطه کرده است. (دو طرف حیاط و کوچه و دو طرف دیگر دیوارهای سبز) مثل آلاچیق در وسط. این مکعب شیشه ای با آشپزخانه و سرویس کوچک و اتاقی برای کار کارفرما در وسط آن در تمام فصول به فضایی جذاب برای خانواده تبدیل شده است. امتداد عمودی این مکعب میانی در طبقات فوقانی توسط حفره مرکزی به حیاط کوچکی در طبقه بالای ساختمان متصل شده و سازماندهی عمودی پروژه را بر عهده داشته است. به طور کلی این بنا به سه قسمت تقسیم می شود:

1. طبقه همکف با ورودی ساختمان، پارکینگ و استخر در انتهای آن.
2. طبقه اول: حیاط و حیاط اندرونی.
3. دو طبقه فوقانی که فضاهای نشیمن معمولی در آن به صورت دوبلکس واقع شده است.

به این ترتیب دو فضای افقی عریض حیاط و فضای عمودی مرکزی، افق و آسمان را وارد این بنا کرده است. ما این پروژه را Outside-in نامیدیم.

تصاویر پروژه

در ادامه خط معمار شما را به دیدن سایر تصاویر از پروژه معماری مدرن مسکونی با تاکید بر عنصر فضایی حیاط در معماری ایرانی دعوت می نماید.

پلان ها، دیاگرام، سکشن و غیره.

تحریریه خط معمار

نگارنده: ماریه عطایی

منبع: archdaily