طراحی داخلی دفتر کار / مرتضی رحیمی فاراب

دیزاین محیط اداری دو شرکت هارمونی و چوب شار

توسط مینا مقدم · منتشر شده اردیبهشت ۱۳, ۱۳۹۹ · بروزرسانی شده اردیبهشت ۱۳, ۱۳۹۹

معماری: گروه طراحی و معماری داخلی هارمونی

معمار مسئول: مرتضی رحیمی فاراب

موقعیت: ایران، کرج

مساحت: ۲۶۰ مترمربع

تیم طراحی : آوا رحیمی فاراب، سهراب گلستانی، گیلدا ابویی، علی رشیدی

سرپرست اجرا: کوروش حاجیلو

سرپرست اجرای داخلی: بهرام علیمردان

شبکه IT: عباس نظر

عکاس: سهراب گلستانی

نقاشی دیوار خارجی پروژه: سیدعلی سید علیخانی

سال آغاز پروژه: ۱۳۹۱

سال اتمام پروژه: ۱۳۹۲

شرح پروژه

در این بخش قصد داریم تا به دیزاین محیط اداری بپردازیم. این پروژه شامل معماری پایدار در بازسازی مهمان سرای ذوب آهن و تبدیل آن به دفتر اداری دو شرکت هارمونی و چوب شار می باشد.

بنای قدیم پیش از بازسازی و کاربری آن

در آبان ماه ۱۳۱۶ جهت احداث یک واحد فولادسازی با ظرفیت ۱۰۰ هزار تن فولاد در سال (معادل ۳۰۰ تن در روز)، قراردادی میان دولت ایران و کنسرسیوم دماگ-کروپ از آلمان در کرج امضا شد. تأسیسات آن نیز بین سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۱۹ خورشیدی بنا گشت.

محل فعلی اولین کارخانه ذوب آهن ایران در کرج، بلوار ذوب آهن، منطقه شیخ آباد، ضلع جنوبی میدان استاندارد قرار گرفته است که در دوره پهلوی اول احداث شد. این در حالی است که اصل کارخانه در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۱۹۱۷۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ساختمان اصلی این پروژه که به عنوان ” مهمانسرای کارخانه ذوب آهن” شناخته می شد، پیش از آن محل اسکان مهندسین آلمانی بود. باید افزود که این ساختمان و سایر قسمت های کارخانه پیش از جنگ جهنی دوم، در سال ۱۳۱۸ احداث شد. همچنین اسکلت و بنای اصلی این پروژه در دوره پهلوی اول، توسط آلمانی ها به اجرا رسید. اما پس از توقف احداث کارخانه، برای مدتی به فراموشی سپرده شد. بعد از گذشت سال ها، این بنا به طور مختصری بازسازی شد. دیوارهای آجری آن مجددا با گچ پوشیده شد و به محل اسکان کارمندان ذوب آهن اختصاص یافت.

در نهایت در سال ۱۳۹۱ دو مجموعه شرکت های هارمونی و چوب شار تصمیم گرفتند تا این بنا را بازسازی کرده و به دفتر اداری شرکت های خود تبدیل سازند. در طی بازسازی و طراحی محیط اداری، طراحان با چالش هایی روبرو بودند که به شرح زیر می باشد.

چالش های طراحی

1_ ایجاد فضاهای اداری مدرن و امروزی با حفظ ساختمان به جا مانده از سال ۱۳۱۸

2_ تعهد تیم طراحی نسبت به پایبندی به بافت شاخص منطقه

3_ بازیافت و استفاده دوباره از متریال و مصالح ساختمان های موجود؛ از جمله استفاده از آجرهای باقی مانده از تخریب ساختمان های مجاور

4_ تعهد و پایبندی تیم طراحی به کارفرما نسبت به استفاده مجدد تمامی مبلمان اداری مربوط به دفاتر پیشین این دو شرکت

5_ دیزاین محیط اداری متناسب با نیازهای امروزی دو شرکت به شکلی مجزا و با هویت سازمانی کاملا جداگانه

6_ طراحی فضاهای نوین اداری منطبق با فرهنگ رفتاری جدید

کانسپت طراحی

یکی از چالش های اصلی که طراحان در طی بازسازی این پروژه با آن روبرو بودند، بازگرداندن هویت از دست رفته آن بود به گونه ای که با جو فضای اداری جدید هماهنگ باشد. بازسازی غیر اصولی که در سال های قبل اعمال شده بود، هویت آن را مبهم می ساخت و تشخیص آن از بنای معمولی و جدید اما فرسوده را غیر ممکن می ساخت. در بازسازی اخیر به باطن بنای تاریخی نسبت به ظاهر آن توجه شد و همچنین امکان ایجاد چیدمان های مدرن در عین داشتن فضایی اصیل ممکن شد. در اطراف این پروژه، ساختمانی به تازگی تخریب شده بود. طی این تخریب آجرهای قدیمی و سالمی به جا مانده بود. این مصالح به زمان جنگ جهانی دوم تعلق داشت و شباهت بسیاری به آجرهای پوششی ساختمان پروژه داشت. بنابراین، آجرهای قدیمی به عنوان مصالح جدید در بخش های الحاقی به کار رفتند. این عمل موجب بازیافت، صرفه جویی در زمان، انرژی، متریال و هزینه حمل و نقل مصالح به سایت و در نتیجه کمک به محیط زیست شد. رنگ و بافت زیبای آجرها، هویت و روح از دست رفته ساختمان را به آن بازگرداند و در ضمن باعث پیوستگی آن با محیط شد؛ آجرهایی که دارای رنگ های متفاوت بوده و قدمتی بیش از ۷۰ سال داشته و شاهد رویدادها و تاریخ منطقه بوده اند.

مراحل بازسازی

متأسفانه با توجه به وجود پیشینه ای غنی و قابل توجه در ساختمان، مراقبت مناسبی از آن به عمل نیامده بود و برای مدت زمانی طولانی به فراموشی سپرده شده بود و حتی بازسازی قبلی آن به صورت غیر اصولی صورت گرفته شده بود. به دنبال این سهل انگاری، جداره های ارزشمند قدیمی با گچ پوشانده شدند تا برای اسکان کارمندان ذوب آهن مناسب باشد. در اثر تغییراتی این چنین، هویت اصلی ساختمان از بین رفت، به طوری که ساختمان قدیمی با بنای مخروبه تفاوتی نداشت. با این حال طراحان تصمیم به حفظ کامل بنای قدیمی گرفتند و تغییرات معماری جدید با الحاق فضاهای جدید صورت گرفت نه با تخریب بنای قدیمی موجود.

ساختمان قدیمی پیش از بازسازی، شامل طبقه همکف و زیرزمین بود. طبقه همکف دو تراس مجزا و مرتبط با فضای اصلی داشت. زیرزمین با نور کم و غیر قابل استفاده تشخیص داده شد و جهت جای گذاری تأسیسات و همچنین به عنوان انبار در نظر گرفته شد. با توجه به این که واحد همکف پاسخگوی نیازهای کارفرما نبود، دو تراس موجود در طبقه همکف به ساختمان اصلی الحاق و طبقه ای دیگر به بنا افزوده شد. باکس پلکان از خارج به ساختمان افزوده شد تا ارتباط میان دو طبقه برقرار شود. فضاهای داخلی دو شرکت هارمونی و چوب شار به طور کامل جدا از یکدیگر بودند. هریک از آن ها دارای مسیرهای دسترسی جداگانه ای از بیرون داشتند. شرکت هارمونی در طبقه همکف قرار داشت و شرکت چوب شار در بخش جداگانه ای در ضلع جنوبی طبقه همکف قرار گرفت.

معماری بازیافتی

از جمله کانسپ هایی که همواره در جریان کار مورد توجه بوده، استفاده و کاربرد مجدد از امکانات موجود و به علاوه بازیافت متریال و مصالح در دسترس می باشد. در این پروژه نیز استفاده از آجرهای موجود در سایت همانطور که در بالا توضیح داده شد، جهت ساخت بدنه اصلی و جدا کردن قسمت های الحاقی در داخل، علاوه بر کاربرد هویت بخش خود، موارد مرتبط با بازیافت و استفاده دوباره از مواد و مصالح معماری را در این پروژه مورد توجه قرار می داد. طراحان برای پوشش دیوارهای خارجی و سقف جدید و به علاوه پوشاندن باکس پلکان، از ساندویچ پانل های سایت استفاده کردند که همگی از احداث سوله مجاور بی استفاده باقی مانده بودند.

با توجه به درخواست کارفرما مبنی بر استفاده مبلمان و سایر وسایل موجود در انبارهای هر دو شرکت هارمونی و چوب شار، بازیافت شدند. طراحی و دیزاین محیط اداری سابق شرکت هارمونی تیره بود و روکش های مبلمان فرسوده گشته بود و با فضای جدید هماهنگ نبود، در نتیجه، تمامی مبلمان و میزها تعمیر گشته و به رنگ سفید درآمده و روکش هایی با پارچه و چرم های رنگین برای آن ها در نظر گرفته شد و مجددا مورد استفاده قرار گرفتند. در مجموع باید گفت که تقریبا ۹۵% از بخش های الحاقی و جدید این بنا از مواد و متریال بازیافتی ساخته شد. تنها سرامیک های به کار رفته در برخی قسمت ها، درها و همچنین پنجره ها از مواد بازیافتی نیستند. از این رو می توان این پروژه را “ساختمان سبز” نامید.

در ادامه با دیدن تصاویر دیزاین محیط اداری، خط معمار را همراهی کنید.