معماری مسجد ولیعصر، پروژه ناتمام رضا دانشمیر در کنار تئاتر شهر

معماری مسجد ولیعصر، اثری از رضا دانشمیر در کنار تئاتر شهر

موقعیت: ایران، تهران

معماری: مهندسان مشاور حرکت سیال

معمار مسئول: رضا دانشمیر

مساحت: ۲۲۰۰۰ مترمربع

کاربری: مذهبی

سال: ۲۰۰۸ – !!؟؟

اگر به چهارراه ولیعصر تهران سری زده باشید، حتما مجتمع تئاتر شهر تهران را دیده اید. در کنار تئاتر شهر، فضایی کارگاهی قابل مشاهده است که مربوط به پروژه ی مسجد ولیعصر می باشد. این مسجد با نمای خاص خود، یکی از آثار خاص رضا دانشمیر است. کار ساخت و ساز این مسجد هنوز به پایان نرسیده است و به نقل از خبرگزاری ها، این پروژه بنا به دلایلی متوقف شده است. اما آشنایی با این پروژه و مشاهده تصاویر رندر، کانسپت، وضعیت کنونی پروژه و … خالی از لطف نخواهد بود. در ادامه از شما دعوت می کنیم تصاویر این پروژه را مشاهده نمایید و در انتها گزارش خبرگزاری ایسنا از وضعیت این پروژه میلیاردی، وضعیت کنونی، دلایل توقف ساخت و ساز این مسجد و … را خواهیم خواند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)؛ از سال ۸۳ قرار است مسجد شود، تاکنون ۳۱ میلیارد تومان هزینه در برداشته و نیاز به ۱۹ میلیارد تومان دیگر دارد! دوسال است که پروژه ساخت متوقف شده و تنها شرط افتتاح مسجد ولیعصر(عج) را مدیران شهری، ایجاد مناره و گنبد اعلام کرده‌اند.

مدیر پروژه در مورد این مسجد که درکنار پارک دانشجو قرار دارد، می گوید که نه تنها در طرح اصلاحی بلکه کلا برنامه ای برای ایجاد مناره و گنبدی وجود ندارد! درحالیکه اعضای شورای شهر تنها راه بهره برداری از این مسجد را نصب گنبد و مناره می دانند، گنبد و مناره‌ای که ساخت آن در هاله ای از ابهام قرار دارد‍!

مجتبی شاکری عضو کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در راستای ابهامات این پروژه و تعیین تکلیف آن پس از ۱۱ سال، به عنوان نماینده‌ای از سوی شورای شهر تهران در بازدیدی سرزده از این مسجد مسائل و مشکلات آن را بررسی کرد.
وی دراین بازدید با بیان اینکه در این پروژه شهرداری و شورای شهر دو مقصر اصلی هستند، گفت: شهرداری به دلیل تایید طرح مسجد و شورا به دلیل عدم نظارت مقصر هستند.
وی اظهار داشت: این کار در دوره‌های قبلی شورای شهر (دوره سوم) صورت گرفته است و باید شورای شهر، قبل از اجرا پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی آن را می‌دید و مطابق آن نظر می‌داد و تعیین تکلیف می‌کرد و بودجه اختصاص می‌داد.

شاکری با بیان اینکه قطعاً در پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی طراحی سازه مطرح بوده که با اطلاعاتی که بنده دارم ابتدا طرح عبدالحمید نقره کارعنوان شده است، گفت: این فرد قطب معماری ایرانی اسلامی در دانشگاه علم و صنعت است و مساجد متعددی هم ساخته‌ است؛ اما در ادامه تغییری که طرح پیدا کرده باید مجدداً در شورای شهر به تصویب می‌رسید و آن را تأیید می‌کرد که این مهم محقق نشد!
وی با بیان اینکه مسجد باید نشانه‌های معماری ایرانی – اسلامی را دارا باشد، ادامه داد: وقتی شورای شهر به ساخت مسجد ورود پیدا کرد به این نتیجه رسید که این کار باید متوقف شود؛ چراکه وقتی به این مسجد ورود پیدا می‌کنیم یک سازه خشن عمودی که نشانه‌ای از مسجد ندارد را مشاهده می‌کنیم و این بنا نشانه‌ معماری ایرانی-اسلامی را ندارد.

رئیس کمیته نامگذاری شورای شهر با بیان اینکه از این رو خواستار توقف اجرای این پروژه شدیم، گفت: البته دانش‌میر طراح دوم این پروژه نسبت به مواردی که ذکر می‌شد مقاومت می‌کرد، اما در شورای شهر به این نتیجه رسیدیم که اگر قرار باشد مسجدی با این هزینه و با عنوان قطب مسجد تهران ساخته شود باید مولفه‌های لازم را داشته باشد.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه شورای شهر اجازه نمی‌دهد این مسجد بدون نمادهای اسلامی و ایرانی به بهره برداری برسد، گفت: بنای ما براین است که اجرای کار متوقف شود تا طراحی جدید ارائه شود و می‌توان گنبد و مناره سبک بروی این سازه نصب کرد چراکه تا تکمیل این پروژه ۵۰ میلیارد هزینه نیاز است و این هزینه هزینه قابل توجهی است و حداقل باید نماد ایرانی-اسلامی در آن دیده شود!

شاکری با بیان اینکه قالیباف نیز اعلام کرده باید در طراحی‌ این مسجد مناره و گنبد ایجاد شود، تصریح کرد: نکته دیگر این که این پروژه مساحت زیادی دارد، اما از این مساحت تنها ۷۰۰ متر برای شبستان آقایان و ۵۰۰ متر برای بانوان در نظر گرفته شده است و این نشان می‌دهد که تئوری اولیه‌ای که برای ساخت مسجد در نظر گرفته شده بیشتر جنبه مجموعه فرهنگی و هنری، ورزشی داشته است و با توضیحات مدیر پروژه در این بازدید مشخص شد که بخش قابل توجهی از مساحت پروژه برای کارگاه‌ها و سالن‌هایی است که کاربردهای دیگری دارد و حتی اگر اکنون نیز خطبه به نام مسجد خوانده نشده بود، پلاکارد «مرکز تجاری» برای این بنا نصب می‌شد.
وی با بیان اینکه تا طراحی جدید تصویب شود؛ نباید ساخت پروژه ادامه پیدا کند، گفت: یکی از نکات مهمی که در شهرداری وجود دارد این است که پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی را ارائه نمی‌دهد. یعنی در نقطه صفر باید پیوست‌های مذکور وجود داشته باشد و این در حالی است که در حال حاضر طرح آسمان آبی – زمین پاک یا «خط سفید» پیوستی ندارند ما به عنوان عضو شورای شهر نمی‌دانیم چه کاری قرار است انجام شود و در حال حاضر درباره فضاهای عباس آباد نیز پیوستی وجود ندارد و هر دفعه یک قطعه معلوم نیست به چه دلیل برای فلان کار ایجاد می‌شود و این درحالی است که پیش از اینکه پروژه‌ها شکل بگیرد پیوست‌ها موثر است.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه در این پروژه شهرداری چقدر مقصر است، گفت: بالاخره این پروژه محصول یک فرایندی است که در شهرداری شکل گرفته شهرداری باید طبق مدل ایرانی و اسلامی عمل می‌کرد. شورای شهر نیز باید بر این امور نظارت می کرده است.

شاکری در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه با هزینه ۵۰ میلیاردی که قرار است برای این پروژه صرف شود چه تعداد مسجد دیگر می‌توان ساخت، گفت: در مقیاس محله ای هر مسجد حدود یک و نیم میلیارد هزینه لازم دارد و برای مسجد در سطح منطقه حدود ۵ میلیارد نیاز است، در حالیکه با هزینه‌ای که برای این پروژه صرف شد ۱۰ مسجد در مقیاس محله می‌توان ساخت.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به شیب سقف مسجد گفت: این شائبه وجود دارد که مردم برای دیدن تئاترهای خیابانی بروی سقف مسجد رفته و از آنجا به دیدن تئاتر بپردازند و این اولین بار است که سقف مسجدی به نشیمن گاه تماشاچیان تئاترهای خیابانی بدل می شود.

برنامه‌ای برای ساخت گنبد و مناره وجود ندارد‍!
مهندس رضایی، مسئول کارگاه ساخت مسجد ولیعصر در تشریح جزئیات ساخت این مسجد که از سال۸۳ آغاز شده با بیان اینکه قرار بوده است این مسجد با طرح عبدالحمید نقره کار (که پیش از این مسجد قبا، مسجدالرسول(ص) و ده‌ها مسجد دیگر در تهران و شهرستان‌ها را طراحی و نظارت بر اجرا کرده است) ساخته شود، گفت: پس از ریزش بخشی از تئاتر شهر و تخریب تالار قشقایی به دلیل گودبرداری این مسجد، جمعی از هنرمندان در حیاط تئاتر شهر تحصن کرده و خواهان توقف این پروژه شدند و پس از آن سازمان میراث فرهنگی نیز وارد شد و با این استدلال که این مسجد در حریم تئاتر شهر قرار دارد و ممکن است با ساخت این مسجد از ثبت ملی خارج شود، موجب توقف کار شد.
وی با بیان اینکه ساخت مسجد امضا و تاییدیه سازمان میراث فرهنگی را داشت امابعد از تخریب بخشی از تئاتر شهر، سازمان میراث فرهنگی نیز مدعی شد، تصریح کرد: اگر اجازه داده می‌شد طرح اولیه اجرا شود، طی دوسال و با مبلغ ۵میلیارد تومان این مسجد را می ساختیم.

رضایی با بیان اینکه بعد از اجرا نشدن طرح نقره کار، ساخت مسجد چندسالی متوقف شد و نهایتا در ابتدای مدیریت قالیباف بر شهر تهران، مهندس رضا دانشمیر(طراح پردیس ملت) برای طراحی این مسجد به مدیریت پروژه معرفی شد، یادآور شد: این تغییر مدیر طرح در حالی رخ داد که تا طبقه هم کف این مسجد با طرح نقره کار ساخته شده بود.

مسئول کارگاه مسجد ولیعصر(عج) با بیان اینکه شورای شهر دوسال پیش به نحوه ساخت این مسجد انتقاد و خواستار تغییر طرح این مسجد شد، گفت: طرح پیشنهادی برای اصلاح طرح فعلی به سازمان امورمساجد و شهرداری ارائه شده است اما تاکنون پاسخی از آنها دریافت نشده است و در حال حاضر در حال انجام تکمیل پروژه تأسیساتی این مسجد و نازک کاری هستیم.
وی در مورد تغییر شکل محراب این مسجد که موجب انتقاد اعضای شورای شهر بود و همچنین شیب سقف مسجد نیز اظهار کرد: در طرحی که هنوز به تصویب نرسیده است قرار براین شد که با کتیبه‌های قرآنی محراب را تزئین کنند و در مورد شیب سقف نیز باید بگویم قرار است جلوی آغاز شیب سقف، آبنمایی تعبیه شود که با نصب آن افراد قادر به رفتن بروی سقف مسجد نیستند و این درحالی است که ارتفاع سقف را نیز از ۷۵سانتی متر به ۹۰سانتی متر رساندیم.
با این که مسئول کارگاره ساخت مسجد ولیعصر(عج)، از عدم توانایی افراد برای رفتن به سقف مسجد خبرداد اما مجتبی شاکری به همراه خبرنگاران توانستند به راحتی به روی سقف مسجدرفته و قدم بزنند!

رضایی در بخش دیگر سخنان خود در مورد سرانجام نصب گنبد و مناره بروی سقف این مسجد نیز با بیان اینکه نوع سازه از بتن است و باید برای نصب گنبد و مناره نسبت به تخریب آن اقدام شود و در طرح جدید امکان این نصب وجود ندارد، گفت: البته مطالعاتی نیز در مورد تملک پلاک های مجاور مسجد انجام شده اما به دلیل عدم تامین اعتبارات این مهم محقق نشد.
وی ادامه داد: قرار براین بود که پلاک های مجاور تمکین شود و با ساخت پیش ورودی مسجد، بروی آن گنبد و مناره نصب شود که این اتفاق رخ نداد. در مورد شیب سقف این مسجد نیز باید عنوان کنم که شیب این سقف به سمت قبله افزایش پیدا می‌کند و این مسئله نافی کرنش مسجد به سمت هنر است.

رضایی با بیان اینکه دوسال است که طرح اصلاحی مسجد ولیعصر(عج) در سه سازمان امورمساجد، میراث فرهنگی و شهرداری در حال چرخش است، گفت: تخریب این مسجد ۵میلیارد تومان هزینه در بردارد.
۱۱سال ساخت این مسجد طول کشید و هنوز آینده بهره برداری نیز در هاله‌ای از ابهام است!

تحریریه خط معمار

منبع: https://archline.ir – fma-co  ایسنا