فربد مهراز

طراحی خردسرای فردوسی ، فربد مهراز

توسط مینا مقدم · منتشر شده شهریور ۲۹, ۱۴۰۰ · بروزرسانی شده شهریور ۳۱, ۱۴۰۰

طراحی ساختمان فرهنگی

معمار مسئول: فربد مهراز

تیم طراحی: محمد محمدزاده، زینب عمران، حسین محمدزاده، نرگس صمدی، نسترن تیلیمی، نوشین محمدی

موقعیت: مشهد

سال: ۱۳۹۹

شرح پروژه

کنون ای خردمند وصف خرد بدیـن جایگه گفتـن اندرخـورد

خرد رهنمای و خرد دلگشای خرد دست گیرد به هر دو سرای

خرد و خردورزی از مهم ترین باورهای حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر بزرگ ایرانی است. در طراحی خردسرای فردوسی تلاش شده تا با بهره گیری از مفاهیم خرد در شاهنامه بنایی شایسته این شخصیت والای ایرانی خلق شود و تجلی خرد و اندیشه وی در جای جای آن دیده شود.

۱- ایده اولیه شکل گیری طرح معماری

ساختار طراحی ساختمان خردسرای فردوسی متشکل از هفت ساختمان (فضای پر) و چهار حیاط (فضای خالی) است که بر پایه مفهوم عمیق و نمادین این اعداد در شاهنامه فردوسی برگزیده شده است.

عدد هفت یکی از اعداد پر رمز و راز از دوره هاي ابتدايي زندگي بشر يعني دوران غارنشيني و صحرانشيني تا دوران پيشرفت و تمدّن است و بيشتر در حوزه ي مفاهيم مقدس به کار برده شده است که شاخص ترین و پر مفهوم ترین عدد در شاهنامه فردوسی نیز به شمار می آید. مفهوم کاربرد این عدد را در بخش هایی مثل هفت آتشکده، هفت آسمان و هفت زمين، هفت بخشش بزرگ کيخسرو، هفت پسر و مشهور ترین آن یعنی هفت خوان رستم و چندین بخش دیگر شاهنامه می توان یافت. لذا با توجه به اهمیت این عدد در اساطیر و به خصوص شاهنامه فردوسی، تقسیم فضاها به صورتی انجام گرفت تا ساختار کلی معماری خردسرا بر پایه عدد هفت در قالب هفت ساختمان مجزا اما در ارتباط باهم بنا شود.

عدد چهار را نماد و رمز چرخه زندگی و چهارفصل (و تمام گروه های چهارتایی طبیعی مانند چهار جهت چهار باد چهار پاس شبانه روز) دانسته اند. این عدد نماد کلیت و تمامیت، عقل و عدل و در برخی آیین ها نماد تقدس است. چهار حیاط خردسرا نیز با ساختارهایی متفاوت بسته به ساختمان های همجوار، علاوه بر اشاره به مفهوم چهار فصل سال (در قالب طراحی فضای سبز)، با ایجاد ارتباط موثر برای دسترسی به هفت بخش مجزا خردسرا برای افراد (سیرکولاسیون کلی سایت) یادآور مفهوم چرخه حیات نیز هست.

۲- کانسپت های اصلی طرح معماری

استفاده از اصلی ترین مضامین و ویژگی های اشعار فردوسی:

_ ابهت و شکوه

_ صلابت و قدرت

_ جاودانگی

_ تقارن و توازن و تجانس

استفاده از نمادهای اساطیری شاهنامه:

_ آب و خرد

_ بزرگنمایی، مبالغه و اغراق

_ سنبل های عددی

_ رنگ های نمادین

۳-اصول طراحی ریز فضاها

_ ساختمان تالار همایش و نگارخانه

_ ساختمان اداری و کنفرانس

_ ساختمان کتابخانه و موزه اسناد

_ ساختمان آموزشی

_ کتابخانه و فضای کودک

_ ساختمان فروشگاه و کافه کتاب

_ فضای ورودی و نگهبانی

به طور کلی احترام به بازدید کنندگان، خلوص در طراحی، ایجاد حس تفکر و خرد با بهره گیری از مضامین شاهنامه، آرامش روح و حس دعوت کنندگی پنج فاکتور مهم در طراحی این مجموعه بوده است.

۴-پاسخ به معیار های اصلی کارفرما

_ برانگیختگی حس و خرد و اندیشه ایرانی معاصر و ایجاد پیوند راستین با بستر موضوعی خردسرای فردوسی با عینیت بخشیدن به نمادها و مفاهیم و مضامین شاهنامه در قالب معماری، به خصوص مفهوم خرد، که به تفصیل توضیح داده شد.

_ قابلیت بهره برداری جداگانه از بخش های مختلف، بصورت همزمان به دلیل تقسیم کاربری ها به ساختمان های مجزا که خود موجب مدیریت پذیری بهتر در بهره برداری از ساختمان می شود و همچنین قابلیت مرحله بندی ساخت و بهره برداری از بخش هایی از بنا، پیش از تکمیل تمامی آن را برای کارفرما ایجاد می کند.

_ نمایش چهره فعال از ساختمان در همه اوقات، با جانمایی فضاهای همیشه فعال مانند اداری، آموزشی، فروشگاه و کافه در حاشیه سایت و خیابان های اصلی که پویایی کالبدی و عملکردی و زنده بودن مستمر فضاي خردسرا را در پی دارد.

_ با ایجاد فضاهای سبز متعدد و ورودی های فرعی در جداره خارجی ساختمان علاوه بر غیریکنواخت بودن طراحی و القای حس دعوت کنندگی، پیوند مناسبی با عناصر شهری پیرامونی صورت گرفته است، همچنین طراحی این فضاها و حیاط های داخلی و فاصله گرفتن ساختمان از جداره شهری موجب ایجاد پایداری و بهبود مسائل زیست محیطی نیز می شود.

_اقتصادی بودن و پرهیز از هزینه های زائد و اقدامات غیر موثر بر ارزش نمادین و کاربردی ساختمان با بهره گیری از مصالح دسترس رایج و اصیل و طراحی معماری قابل اجرا.

در ادامه خط معمار شما را به دیدن سایر تصاویر دعوت می نماید.