مرمت خانه سرهنگ یوسف بهرامی ،شرکت مهندسان مشاور عمارت خورشید

مرمت خانه سرهنگ یوسف بهرامی

مهندسین مشاور: شرکت مهندسان مشاور عمارت خورشید

معماران: فرامرز پارسی، سید وحید افصحی

همکاران طراحی: مهری مداح، کاوه منصوری، سورنا رفیعیان

طراحی و معماری داخلی: سید وحید افصحی، سورنا رفیعیان، امیر حسین قدسی

مجری: شرکت مهندسی صاحب آباد پرتو

نورپردازی: حامد پرهام

مهندس تاسیسات: نیما طالبی، حامد پرهام

مهندس سازه: صابر اسدی

موقعیت: ایران، تهران

مساحت زمین: ۱۲۵۰ مترمربع

مساحت زیربنا: ۱۰۰۰ مترمربع

سال: ۱۴۰۳- ۱۳۹۶

عکاس: فرشید رحیمی کلهرودی، سید فرید توکلی

شرح پروژه مرمت خانه سرهنگ یوسف بهرامی از زبان معمار

آنچه در طول زمان بر یک بنای تاریخی می‌گذرد از زمان شروع ساخت تا روزی که دوباره متوجه آن شویم داستانی را می‌ سازد که کالبد بنا بخشی از آن داستان است. گاه داستان یک بنا سال‌ ها پیش از ساخته شدن آن شکل می‌ گیرد. داستان ساختمان سرهنگ بهرامی نیز چنین است و به آغاز دوران پهلوی اول بر می‌ گردد. از میان فرزندان میرزا احمد که خود منشی دربار ناصرالدین شاه بوده پسری به نام محمود به منشی‌ گری رضاخان رسیده و به منشی‌ باشی ملقب می‌ گردد. او با درآمدی که از این شغل به دست آورده بود، ثروت زیادی شامل املاک و مستغلات فراوان و کارخانه‌ای در قزوین فراهم می‌ آورد ولی چون محمودخان زن و فرزندی نداشته این ثروت پس از مرگ به توصیه‌ ی میرزامحمود توسط برادرش سرهنگ یوسف بهرامی که از افسران شهربانی بوده و مردی خیر و مومن و مقید به مقدسات دینی بوده وقف بنای بیمارستانی می‌ شود که خود میرزامحمود آنرا آغاز کرده بوده. این مرد نیک‌ اندیش، بدون آنکه ریالی در این مال دخل و تصرف کند مبلغ ۵۰۰۰ تومان از این مال را صرف حج واجب میرزا محمود و باقی آنرا صرف تکمیل بیمارستانی در قاسم‌ آباد واقع در جاده‌ ی تهران‌ نو شود. بیمارستانی که هنوز هم پابرجاست و به کودکان تهرانی خدمت می‌ کند.

پس از مرگ میرزامحمود خانه‌ی مسکونی وی در خیابان امیراکرم (نوفل لوشاتو) که وقف بیمارستان شده بود به آموزش و پرورش اجاره داده شده و عواید آن در اختیار بیمارستان قرار می‌ گیرد. داستان ما از حدود سال ۱۳۱۰ به بنایی گره می‌ خورد که منزل شخصی میرزامحمود بهرامی است.

این ساختمان در محلی بنا می‌ شود که در آن زمان رجال و متمولین در آن خانه داشتند و محله‌ ی اعیان‌ نشین تهران محسوب می‌ شد. معماری آن نمادی تمام و کمال از معماری آن دوران است؛ یک پلان سه قسمتی رو به جنوب که به واسطه‌ ی راهرویی از سه قسمت شمالی که امتداد دیوار‌های اصلی بنا است جدا می‌ شود. سازمان فضایی آن به هیچ وجه در امتداد معماری تاریخی ایران نیست مخصوصا پله‌ ی کما بیش تشریفاتی آن و مکان استقرار این پله در گوشه‌ ی شمال‌غربی بنا. اما روش ساخت بنا کاملا سنتی است؛ زیرزمین آجری با سازه‌ی طاقی و آجرچینی‌ های ساده و خفته راسته کاملا مبتنی بر روش ساخت تهرانی است و سازه‌ی دو طبقه‌ ی خشتی در بالای این زیرزمین سازه قابی که در طبقه‌ ی میانی به صورت تیرپوش و در طبقه‌ی بالا به صورت خرپایی اجرا شده تکنیک رایج معماری تهران آن زمان است و البته سه سطح شدن و با سه اشکوبه شدن جریانی از معماری است که در دوره‌ ی پهلوی اول رایج شده و ساختمان‌ هایی چون شهربانی و وزارت امور خارجه و دبیرستان البرز و… همگی دارای زیرزمینی با سازه‌ی طاقی و دو طبقه بر روی آن هستند و البته بسیاری از این ابنیه مخصوصا ابنیه‌ی مسکونی بر روی زیرزمین‌ های باقی‌ مانده از بناهای قاجاری شکل گرفته‌ اند و احتمالا این بنا نیز چنین سرنوشتی داشته است. نمایی گچی به دنباله‌ روی از نماهای سنگی و سفید اروپایی بر روی سکویی آجری با قاب‌ بندی‌ های گچی و سرستون‌ های کبریتی و آنتابلمان نهایی به سبک باروک.

زیرزمین اگرچه کاملا حس و حال بناهای قاجاری را دارد و چنانکه گفته شد شاید اساسا قاجاری هم ولی در طبقات باشد. قاب‌ بندی‌ های گچی و گلویی‌ های گچی و گچ‌ بری‌هایی از نقوش گیاهی به سبک اروپایی اتاق‌ هایی از یک کاخ اروپایی را در ذهن شکل می‌دهد.

در ادامه خط معمار شما را به دیدن سایر تصاویر مرمت خانه سرهنگ یوسف بهرامی دعوت می نماید.

تحریریه خط معمار

منبع: اقتباسی از دانشنامه هنرمعماری