پروژه دانشجویی / مرمت / معماری اصفهان / معماری معاصر ایران / مقالات معماری

بازآفرینی کالبدی کاخ آیینه خانه اصفهان برمبنای اسناد مصور و مکتوب

توسط تحریریه خط معمار · منتشر شده اردیبهشت ۱۶, ۱۳۹۶ · بروزرسانی شده اردیبهشت ۱۶, ۱۳۹۶

بازآفرینی کاخ آیینه خانه اصفهان برمبنای اسناد مصور و مکتوب: اصفهان، شهری بزرگ و تاریخی در مرکز ایران است. زمانی که این شهر در قرن شانزدهم میلادی به پایتختی سلسله صفویه در ایران درآمد، بناهای بسیار زیبایی مانند کاخ ها، پل ها و مساجد بزرگ و با عظمت در آن ساخته شد. یکی از کاخ های مهم اصفهان، کاخ آیینه خانه نام داشته که در باغی به نام سعادت آباد در کرانه جنوبی زاینده رود قرار گرفته بود. این کاخ که در زمان سلطنت شاه صفی و شاه عباس دوم ساخته شده بود، در سال ۱۲۷۰ شمسی در کشاکش نبرد قدرت، به دستور ظل السلطان حاکم وقت اصفهان به همراه تعداد دیگری از بناهای ارزشمند این شهر از میان رفت.

ظل السلطان حاکم اصفهان در زمان قاجار که ابنیه باشکوه بسیاری را از بین برد

کاخ آیینه خانه بنا به توصیف مورخین، شباهت بسیار زیادی به کاخ چهلستون که همچنان در اصفهان باقی مانده داشته است. فرم کلی این کاخ، ایوانی با ۱۸ ستون بوده که به تالاری اتصال داشته است. دیوارهای این کاخ با آیینه کاری های زیبا و تصاویر متعدد تزئین گردیده و کف آن نیز با سنگ مرمر پوشیده شده بود.

کاخ آینه خانه

کاخ آیینه خانه اصفهان (عکاس: ارنست هولستر)

در وسط ایوان این کاخ، حوضی مرمرین وجود داشته که فواره های آب از چهار پایه ستون به شکل شیر در آن جریان داشته است. امروزه تقریبا تنها بخش باقی مانده از این کاخ، همان پایه ستونهای حجاری شده می باشد.

پایه ستون باقی مانده از کاخ آیینه خانه اصفهان که در کاخ موزه چهسلتون قرار دارد

این طرح بازآفرینی با استناد به سه مرجع مهم تاریخی تدوین گردیده است: منبع نخست، اسناد تصویری برجای مانده مانند اسکیس ها و نقشه های ترسیم شده توسط هیئت فرانسوی پاسکال کوست و اوژن فلاندن در سال ۱۸۴۰، و عکس های گرفته شده توسط مهندس تلگراف آلمانی ارنست هولستر پیش از تخریب این بنا می باشد.

پرسپکتیو داخلی کاخ آیینه خانه (اثر پاسکال کوست)

پلان کاخ آیینه خانه (ترسیم شده توسط پاسکال کوست)

دوم، توصیفاتی که مورخین و سیاحان ایرانی و اروپایی همچون تحویلدار، شاردن و کمپفر از این مجموعه داشته اند. سومین مرجع مورد استناد در این بازآفرینی، بررسی معماری سایر کاخ های ساخته شده در زمان صفویه و هم عصر آیینه خانه که همچنان در اصفهان باقی مانده اند، مانند کاخ های چهلستون، عالی قاپو، هشت بهشت و تالار اشرف می باشد.

چهلستون

کاخ هشت بهشت

در این پروژه که به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد معماری تدوین گردیده است، هدف اصلی پژوهش پیرامون طراحی باغ ایرانی در محدوده ی باغ تاریخی سعادت آباد و بازآفرینی کاخ آیینه خانه و کمک به تکمیل پازل معماری و شهرسازی از میان رفته ی اصفهان عهد صفوی در راستای احیای معماری ایرانی می باشد. علاوه بر این، هدف فرعی ایجاد یک اثر فرهنگی ریشه دار است که می تواند زمینه ساز توسعه ی صنعت گردشگری و رونق اقتصادی شود.

اطلاعات پروژه:
آرشیتکت و شبیه سازی سه بعدی: محمد یزدی راد
استاد راهنما: دکتر نیما ولی بیگ
مساحت زمین: ۹۰۰ متر مربع
سال طراحی: ۱۳۹۵
نرم افزارهای مورد استفاده در بازآفرینی رایانه ای: ۳ds Max, V-Ray, Photoshop