طراحی و بازسازی خانه حیاط دار، استودیو معماری شماره چهار

معماری: استودیو معماری شماره چهار

معماران مسئول: محمد یوسف صالحی، محمد صادق افشار طاهری، کسری شفیع زاده

تیم طراحی: آذین ساوه درودی، محمدرضا پیری، ایمان اسلامی

مساحت: ۱۶۳ مترمربع

شرکت سازنده: محمدرضا پیری، استودیو معماری شماره چهار

گرافیست: فرشید نصرآزادانی

طراح سه بعدی: شیوا غفاری، هلیا مرادزاده

مهندس: فرزاد برازنده

عکاس: پیمان امیرقیاس وند

سال: ۱۳۹۸

شرح پروژه

تجربه ی “خانۀ حیات دار” برای طراحان تجربه ی باز تعریف روح معماری ایرانی با ظاهری امروزی بود. ارزش نهادن به روح می تواند هر قالبی بپذیرد یا به عبارتی فارغ از قالب است. کشفِ چیزیست که وجود دارد، نه خلق چیزی که نیست. سفریست از خود، به خود بدون نیاز به یک قدم حرکت در هیچ جهتی. فقط بودن، کشف کردن و لذت بردن، در اینجا و اکنون.

در تفکر بسیاری از مردم ایران توسعه و ارزش در قبال دوری هرچه بیشتر از سنت ها و اصول تلقی می شود. خانه هایی با کاراکتر جدید و ناآشنا، بیشتر مورد پسند بازار مسکن قرار می گیرد. بازاری که زاده ی تفکرات سرمایه داری، مصرف گرایی و سوداگران ساختمانی است. هر روز شاهد “کوبیدن” ارزش ها و “ساختن” بی هویتی هستیم. در حالی که دور شدن از اصل، همواره باعث دردی می شود که روان آدمی را به بازگشت دعوت می کند.

“هر کسی کو دور ماند از اصل خویش

باز جوید روزگار وصل خویش”

مولانا

” خانۀ حیات دار” در حالی به طراحان ارجاع داده شد که ساختمانی دو طبقه متروک، با مشکلات تاسیساتی و سازه ای جدی بود. نیت کارفرما، دوست داشتنی بود. او با سرمایه محدودی که داشت ترجیح داده بود خانه ای با حال و هوای خانه پدری خودش پیدا کند تا فرزندانش در آپارتمان های بی روح بزرگ نشوند، کودکی کردن را بیاموزند و بودن را حس کنند. طراحان از بدو ورود به سایت پروژه توانستند حس خانه را درک کنند. طراحی چنین فضایی کار سختی نبود، همه چیز آنجا بود طراحان فقط باید کمی صیقلش می دادند تا روحش نمایان شود.

آن ها قرار هایی گذاشتند،

قرار اول طراحی مجموعه این بود،”چیزی به آنجا اضافه و کم نمی شود”. طرح آجر ها با چینش موجود در خانه برای طراحی نما استفاده شد. طاقچه ها برای کاربردهای جدید باز تعریف شدند و آهن های خام، سیمان، چوب، کاشی و گچ ابزار ما برای طراحی بودند که جایی برای سلیقه شخصی طراح باقی نمی گذاشت. حفظ سادگی این خانه قرار دیگر طراحان بود، هیچ چیز برای زیبایی، بی دلیل اضافه نمی شد، چرا که عریانی باعث ظهور فضا از پس ماده ها می شد.

قرار آخر آن ها این بود که اگر چه این خانه حیاط کوچکی برای بازی کودکان دارد ولی خانه ای حیات دار طراحی کنیم.  فضاهای غیرمکلف را افزایش دهیم تا کاربر خودش طرح را کامل کند و خلاقیت و انعطاف حاکم باشد. حس کشف و بازیگوشی را در طراحی مقاطع اضافه کردیم و ویدها علاوه بر ایجاد سیالیت بیشتر در فضا و ارتباط بهتر دو طبقه، اطلاعات کاملی از اتفاقات جاری در طبقات نمی دهند. همچنین آینه ها به دید های مبهم در این پروژه می افزایند.

چالش ها

کارفرما نگران نزدیکی بیش از حد خانه های مجاور و حریم خصوصی خود بود. همچنین به دلیل نا امنی منطقه نیاز به حفاظ هایی داشت که امنیت خانه و خانواده حفظ شود. از پس نگرانی کارفرما مشخص بود که فضایی امن و بدور از همهمه های شهر می خواهد.

جداره ی پروژه بر گرفته از این ذهنیت کارفرما به یک فیلتر تبدیل شد که ارتباط با ناموزونی های بیرون خانه را به حداقل میرساند و در صورت تمایل بخشی از این فیلتر باز یا بسته می شد. از چیدمان آجر موجود در آن خانه، به عنوان راهکاری برای ورود نور بدون نگرانی از محرمیت خانه های مجاور استفاده شد. همچنین حفاظ های پنجره ها به المانی در طراحی نما تبدیل شد که باعث تغییر و پویایی نما می شد. بام پروژه تنها جداره ای بود که بدون نگرانی می توانست نور را به قلب پروژه بپاشد و همچنین آسمان بخشی از سقف خانه شود.

تواضع

خانۀ حیات دار ، تنها خانه ی بازسازی شده در آن کوچه بود. نمای آن بسیار با احتیاط و حساسیت طراحی شد. رنگ مصالح و خطوط نما تا حد امکان برگرفته از خانه های مجاور بود تا متواضع و همگون در کنار هم نشینانش بنشیند.

خصوصیات

سازه این پروژه به شدت نگران کننده بود و بیشترین هزینه و نیروی انسانی را برای تبدیل یک سازه سنتی و نشست کرده به ترکیب سازه فلزی با فونداسیون منفرد و دیوار های باربر تقویت شده، به خود اختصاص داد. در نورپردازی پروژه تا حد امکان از نور های مخفی و سایه روشن ها استفاده شد تا حس و حال روز با شب تناسب داشته باشد. روشن و خاموش شدن چراغ اتاق ها و تغییر زاویه تابش خورشید باعث پویایی نما و پروژه می شود.

در ادامه با دیدن تصاویر طراحی و بازسازی خانه حیاط دار، خط معمار را همراهی کنید.

پلان ها، دیاگرام، سکشن و غیره.

در این بخش به طراحی و بازسازی خانه حیاط پرداختیم.

تحریریه خط معمار

نگارنده: مینا مقدم

شرکت معماری آوگون

منبع: استودیو معماری شماره چهار