بازسازی پروژه حولی تقی خوری‌ ها، پارسا پهلوان، محمدسعید رمضانی

معماران مسئول: پارسا پھلوان، محمدسعید رمضانی

سال شروع و خاتمه‌ اجرا: شروع بهار ۱۴۰۲ و خاتمه تابستان ۱۴۰۳

جوایز کسب شده: رتبه‌ی سوم چھارمین جایزه ی ملی مرمت و احیا بناھای تاریخی و معاصر ایران بخش مرمت جامع، ۱۴۰۳

شرح پروژه بازسازی پروژه حولی تقی خوری‌ ها از زبان معمار

طويله و خانه روستايي مرمت شده در روستاي تاريخي كنگ، با تغيير كاربري مجموعه به مكاني براي كار عميق و همچنين ميزباني و پشتیبانی ازكارگاه‌هاي مرمتي روستا همراه شده است. اين خانه روستايي، در فصل تازه خود، يكي از محله‌هاي در خطر روستاي تاريخي كنگ را به فضايي دوباره زيست‌پذير بدل نموده است. مرمت اين خانه روستايي، منجر به حضور مرمت گران و معماران مرمتي متعدد و آغاز مرمت برخي مخروبه هاي روستا شده است.  کاربری اصلی مجموعه، فراهم آوری فضای کار عمیق و همچنین میزبانی از اتاق فکر پروژه های مرمتی در روستاست.

حمايت كم‌نظير روستاييان از معمار مرمتي اين پروژه، خود نشاني از اثرگذاري اجتماعي اين بنا ست. اين بنا در محله تقي‌خوري هاي روستای ۳۰۰۰ ساله کنگ در ۴۰ کیلومتری مشهد واقع شده است؛ محله‌ای كه در گذشته نه چندان دور، سرشار از هلهله شادي و زندگي بوده است و در دو دهه گذشته، خالي از هر سكونت و زندگي گشته بود. اين پروژه كوشيده است تا زندگي و چراغ را، نه تنها به بنا، كه به محيط اطراف هديه كند. كوشيده است تا با استفاده از مصالح موجود ودردسترس در روستا، ترجمه اي نوين از لوكس-روستايي را براي خوانش انسان بومي و مدرن پديد آورد؛ به گونه اي كه تقليد و تكرار اين معماري، حتي براي يك پيرزن روستايي -به عنوان نماد ضعيف ترين قشر روستا – قابل انجام باشد. كوشيده است تا در مسير خلق فضااز ايده آل گرايي فاصله گرفته و بر پذيرش خطاهاي ساخت و كمبود امكانات ساخت در روستا، قاب بسته و آغوش بگشايد. «غير ايده آل» گرايي و فرصت به قواي تخيل، بخشش و پذيرش، در طراحي جزييات اين بنا خود را نمايان ساخته است. حال آنكه به سختي درتعادل ميان حفظ هارموني در روستا، «تكرار پذيري»، صميميت و اصيل و روستايي بودن، و به چشم نيامدن در بافت روستا كوشيده است.

کاربری قبلی بنا: طویله و مسکونی (طویله در طبقه زیرین)

• کاربری جدید بنا: فضای کار عمیق deep work به معنای فضای قابل استفاده برای تمرکز چند روزه بر فعالیت هایی چون نوشتن با دوری از المان های بر هم زننده تمرکز و دوری از شهر؛ همچنین میزبانی از اتاق فکر پروژه های مرمتی در روستا
• سازه و تأسیسات بنا به‌ طور کلی: دیوار باربر برای طبقه زیرین (۲۰۰ ساله) و استراکچر چوبی برای قسمت قوقانی (۷۰ ساله) همراه با استحکام بخشی و دفع رطوبت
• سطوح زیربنا و زمین پروژه: 47 مترمربع با ۱۰۰% اشغال در دو طبقه: مجموعا ۹۴ متر مربع زیربنا
• ایده طراحی: حفظ ساختار بنا و احیای محله، با تلاش برای  «به چشم آمدن روستا و بافت» به جاي «درخشش معماري و معمار» و ترويج «شدني بودن تغييرات بزرگ با قدم‌هاي كوچك»
• نوآوری‌ ها و مزایای پروژه: حضور پروژه در این رقابت ارزشمند، به منظور ادعاي بهترين بودن نيست. چنانكه مولفين بر اين باوردند كه «بهترين» در چنين زمينه اي فاقد معنا بوده و هر تلاشي ولو در زميني كوچك براي «بهتر كردن» احساس انساني و حفظ روستا، حاوي ارزش هاي منحصر به فرد خويش است. اين باور كه حفظ روستا و جهان، نيازمند ديده شدن تلاش هاي كوچك افراد بسيار است. اين باور كه تحسين معماري كوچك و قدم هاي كوچك و باورپذير، برابر «فقر تحسين شدگي» روستاييان -به عنوان عاملي موثر در تخريب تدريجي بافت ها- خود اقدامي موثر و نجات بخش است. تلاش پروژه در «به چشم آمدن روستا و بافت» به جاي «درخشش معماري و معمار» و ترويج «شدني بودن تغييرات بزرگ با قدم‌ هاي كوچك» نقطه نظر اميد ساز اين پروژه براي آينده اي نه چندان دور است.
• محدوده مداخلات: حداقل مداخلات. گشایش یک پنجره در فضای طویله. تخریب بخش کوچکی از سقف طویله و اتصال آن به طبقه قوقانی از طریق پله اسپیرال الحاقی به منظور ایجاد تهویه طبیعی و سیرکولاسیون هوا و ارتباط طبقات. ایجاد عناصری برای تقویت ارتباط با کوچه همچون پیرنشین، فضای غذارسانی به حیوانات روستا، تغییر کاربری طویله به اتاق خواب مستر و ایجاد یک آشپزخانه در طبقه فوقانی
• وضعیت بنا از قبل تا بعد از بازسازی: آسیب های جدی و نفوذ رطوبت سطحی در طویله (طبقی زیرین) در شرایط متروک محله
• مهم ترین ارزش های بنای موجود: شباهت پروژه به بسیاری از المان های دیگر روستا و امکان تکثیر روحیه مرمت و احیا با افزایش احساس تکرارپذیری و شدنی بودن تغییرات کوچک توسط افراد بسیار

در ادامه خط معمار شما را به دیدن سایر تصاویر بازسازی پروژه حولی تقی خوری‌ ها دعوت می نماید.

پلان ها، دیاگرام، سکشن و غیره.

تحریریه خط معمار

منبع: اقتباسی از دانشنامه هنرمعماری