پروژه معماری خانه ای برای پدر و مادر، نیما شیوا

معماری: دفتر معماری نیما شیوا و همکاران

معمار مسئول: نیما شیوا

موقعیت: ایران، مازندران

مساحت: ۱۵×۸ مترمربع

اجرای پروژه: نیما شیوا

طراحی سازه: پرویز خوش آیین

اجرا سازه: نیما شیوا

طراحی تأسیسات: مهندس رضویان

سال آغاز پروژه: ۱۳۹۱

سال پایان پروژه: ۱۳۹۳

عکاس: نیما شیوا

طراح در این پروژه ساختمانی برای پدر و مادر خود طراحی کرده است. این پروژه بر سطح زمینی کوچک به مساحت ۱۲۰ متر مربع در ۲ کیلومتری شهر ساری قرار گرفته است. این ساختمان دارای سه طبقه مسکونی و یک طبقه پارکینگ می باشد. پارکینگ این ساختمان در طبقه همکف قرار گرفته و ظرفیت پارک دو اتومبیل را دارد. به علاوه یک سوئیت ۲۰ متری (برای دفترکار معمار) در این طبقه طراحی شده است. طبقه اول این ساختمان نیز شامل یک واحد مسکونی به مساحت ۹۰ مترمربع با دو اتاق خواب می باشد. طبقات دوم و سوم نیز یک واحد دوبلکس با سه اتاق خواب می باشند. طراح این واحد را برای پدر و مادر خود در نظر گرفته است.

طراح در طراحی این واحد سعی کرده تا فضایی ساده براساس نیازهای خانواده اش طراحی کند. باید افزود که با توجه با این که متراژ زمین محدود بود، طراح قبل از جا نمایی فضاهای داخلی، تعدادی از خانه های مینیمال ژاپنی را مورد بررسی قرار داد. یکی از دلایل این کار این بود که در شهرهای ژاپن به دلیل کوچک بودن متراژ زمین ها، معماران و طراحان تلاش می کنند تا حداکثر استفاده را از فضای موجود داشته باشند. طراح در این پروژه نیز بر مبنای دیدگاه مینیمالیسم و نگرش معماران ژاپنی به مسأله محدودیت فضا، سعی کرده تا فضای لازم و مورد نیاز برای زوج میانسال را در این متراژ کم و محدود طراحی کند.

فضاهای داخلی در واحد دوبلکس این ساختمان مسکونی به شرح زیر می باشد:

نشیمن خصوصی، پذیرایی، ناهارخوری، صبحانه خوری، آشپزخانه، مطبخ، رختشوی خانه، اتاق میهمان، حمام، اتاق والدین، اتاق پسر خانواده و همچنین یک حیاط مرکزی می‌باشند.

طراح جهت جلوگیری از آلودگی صوتی در فضای آشپزخانه و همچنین نفوذ بوی غذا به سایر فضاهای داخلی، بخشی را به عنوان مطبخ در نظر گرفته است.

یکی از جنبه های مثبت در این پروژه قرارگیری زمین در منطقه ای سرسبز با چشم اندازی فوق العاده است و تا کیلومترها هیچ گونه مزاحمت بصری در مقابلش قرار ندارد. اما معمار این نکته را در نظر داشته که ممکن است در سال های آینده امکان تغییر کاربری و ساخت بنا در زمین های مقابل آن وجود داشته باشد. بنابراین سعی بر حفظ حریم خصوصی با حضور گیاه در داخلی خانه نمود به گونه‌ای که پاسخگوی تمامی نیازهای ساکنین این خانه که پدر و مادر معمار هستند، باشد.

پیش از اینکه ایده و اساس اولیه شکل گیری این پروژه را شرح دهیم، بهتر است که نکات منفی و عوامل مزاحم موجود در پیرامون این زمین را مورد بررسی قرار دهیم:

۱. مساحت محدود زمین با بر کم ۸ متری

۲. موقعیت و جهت گیری زمین که به صورت شرقی-غربی بوده است. بناهایی که اینگونه جهت گیری را دارند، با توجه به اقلیم استان مازندران، کوران هوا و تهویه مطبوعی نخواهند داشت. بدین صورت همواره در فصل تابستان هوای داخل خانه گرم و در فصل زمستان با توجه به کج باران ها و بادهای مزاحم غربی، فضایی سرد را در داخل خانه به وجود می آورد.

۳. جهت گیری شرقی-غربی کیفیت نور در فضای داخلی خانه را کاهش می دهد. زیرا نور غربی نور است آزاردهنده و به علت کم بودن زاویه تابش افراد همواره نوری آزار دهنده در فضای داخلی خانه را تجربه خواهند کرد.

۴. مساحت کم زمین امکان طراحی حیاط در طبقه همکف را نمی داد.

با توجه به این محدودیت ها، طراح به عنوان راهکار ساده در طبقه سوم یک حیاط مرکزی ایجاد کرد. او با قرار دادن یک حیاط مرکزی کوچک و دنج در طبقه سوم این محدودیت ها را در این ساختمان نسبت به ساختمان های مشابه اطراف، تبدیل به مزیت کرده است.

دستاوردهایی که حضور این حیاط به خانه القا کرد شامل نکات زیر می شوند:

۱_ در فرهنگ ایرانی حریم خصوصی بسیار مورد توجه بوده و بدین ترتیب ابزار کار معمارانه قرار می گیرد. در این پروژه مساحت زمین کم بوده و به علاوه کارفرما به حضور فضای سبز و گیاهان توجه ویژه ای داشته است. بنابراین با جایگذاری این حیاط فضایی سرسبز و دنج ایجاد شد که علاوه براین که دید مزاحمی به آن از هیچ نقطه‌ای نمی‌باشد و تمامی ساکنین خانه می‌توانند نیازشان به فضای سبز و نور کافی را در این فضا برطرف کنند. به گونه ای که به این فضای سبز از اکثر جاهای خانه پنجره و دید مستقیم وجود دارد تا در صورت ساخت‌ و‌ ساز در زمین‌های مقابل بنا، ساکنین فقدانی در رفع نیاز خود به فضای سبز حس نکنند و به گونه‌ای این منزل درون‌گرا باشد.

۲_ قرارگیری حیاط خلوت در طبقه سوم این امکان را برای طراح ایجاد کرد تا پنجره‌ای رو به سمت جنوب به طول ۴ متر و نیم قرار دهد و حضور این پنجره علاوه بر ایجاد کوران هوای مناسب و ورود بادهای ساحلی شمالی جنوبی استان مازندران، نور مناسب جنوبی به داخل بنا راه پیدا کند و کیفیت نور بنا به شکل قابل ملاحظه‌ای تغییر کند و در نتیجه به چنین ساختمانی با کوران هوا و نورگیری نامناسب، روحی تازه دمیده شد و کوران هوا و نور جنوبی این ساختمان مسکونی را نسبت به سایر بناهای شرقی-غربی متمایز و برجسته می نماید.

علاوه بر نکاتی که در بالا ذکر شد، موارد دیگری نیز وجود داشتند که در طراحی این ساختمان تأثیرگذار بودند. با توجه به این که مساحت زمین کم بود، طراح سعی در ایجاد وُید در فضای داخلی داشت تا با توجه به کشیدگی پلان، با استفاده از سقف ۶ متری در میانه‌ی خانه و قرار دادن یک پل به طول ۵ متر علاوه بر ایجاد تنوع در سقف طبقه دوم، نور موجود در حیاط مرکزی طبقه سوم به فضای پذیرایی طبقه دوم نیز راه پیدا کند و علاوه از ایجاد پلانی کشیده و خطی و یکنواخت در طبقات دوم و سوم جلوگیری کند.

از دیگر نکات مهم در طراحی نمای ساختمان استفاده بهینه از عقب نشینی ساختمان مجاور جنوبی بود. معمار از این عقب رفتگی بهره برده و تمرکز خود در نما را در جبهه‌ی جنوبی و غربی گذاشت و با کمی پیش‌آمدگی وبه علاوه با استفاده از فرم نمادین شیبدار به شکلی کاملا متفاوت و مدرن که در بیش تر ساختمان های سنتی در این منطقه رایج است تنوعی در نما ایجاد کرد به گونه‌ای که حجمی زاویه‌دار بر روی مکعبی ساده قرار گرفته است.

در ادامه با دیدن تصاویر خط معمار را همراهی نمایید.

پلان ها، دیاگرام، سکشن و غیره.

تحریریه خط معمار

نگارنده: مینا مقدم

منبع: Aoapedia.ir

اقتباسی از دانشنامه هنرمعماری