مصاحبه با Ben Van Berkel معمار گروه UNStudio

Ben Van Berkel معماری هلندی است که بیش از ۸۰ پروژه ی ساخته شده در سراسر دنیا دارد. بعد از فارغ التحصیل شدن از آکادمی ریتفلد در آمستردام و انجمن معماری لندن، در سال ۱۹۸۸ با همکاری با caroline bos گروه معماری UNStudio را تاسیس کردند سپس گروه آن ها تا ۱۵۰ نفر فزایش پیدا کرد. در سال ۲۰۰۹ اولین شعبه ی آسیایی این گروه در شهر شانگهای چین شروع به کار کرد و ۵ سال بعد استودیو، شعبه ای دیگر در شهر هنگ کنگ به راه انداخت. وَن بِرکل علاوه بر پروژه های بزرگ در طراحی محصولات نیز دست دارد مانند: طراحی مبلمان، دستگیره های در و حتی کفش هایی که با پرینتر سه بعدی ساخته می شوند.
مجله ی بین المللی معماری  designboomبا این معمار درباره ی نحوه ی سفر کردن در آینده، شیوه ی معرفی معماری به دنیا مصاحبه کرد و از نصیحت هایی که فرانک گهری به او متذکر شده، برای این مجله گفته است.

Designboom: شما یه تازگی طراحی ایستگاه جدید شهر آرنهم، هلند را به اتمام رساندید. نقش سفر کردن در این زمانه چگونه تغییر کرده است؟
 
Ben Van Berkel: مسافرت با قطار امروزه سرعت بیش تری پیدا کرده و به همین دلیل در سال های اخیر جذاب تر شده است. در اروپا ما شبکه های راه آهن بین المللی با ارتباطات و دسترسی های سریعی داریم که به وسیله ی آن ها می توانیم با سرعت بیش تری به کشور ها و حتی شهر های دیگر سفر کنیم در حالی که در گذشته این امکانات را نداشتیم. با توجه به اضافه شدن شبکه های راه آهن جدید، این سرعت مسلماً در آینده ابا افزایش بیش تری مواجه خواهد شد. در پی این تغییرات خود ایستگاه های راه آهن نیز در حال تغییر هستند، امکانات آن ها با برنامه های متنوع و تاثیرات شهری و اقتصادی، در حال بهبود یافتن است. امروزه خود این ایستگاه ها به مقصد مسافران تبدیل شده اند تا این که صرفاً فضایی باشند برای به پایان رساندن مسیر.

DB: شما به کدام جنبه های طراحی ایستگاه آرنهم بیش تر افتخار می کنید؟
 
BVB: من طراحی هایی را دوست دارم که به سرانجام می رسد و پروژه آن چیزی بشود که از اول وعده داده شده. بازخوردی که ما می گیریم این است که مردم کانسپت طراحی ما را که لذت بردن از سفر بوده، تجربه کنند و این که پروژه ی ما سفر کردن را برای مردم آسان تر کرده باشد. من فبلاً اشاره کردم که سرعت یکی از فاکتور های مهم در تشویق مردم برای استفاده کردن از وسایل نقلیه ی عمومی است ولی سفر کردن فقط این نیست که از نقطه ای به نقطه ی دیگر در کوتاه ترین زمان ممکن برسی، بلکه یک تجربه نیز می باشد. معماری زیر ساخت ها، نقش مهمی را در این رابطه بازی می کند، کمک می کند که تجربه ای شیرین از سفر کردن در خاطر ها نقش ببندد به جای این که کسل کننده باشد. سالن اصلی حمل و نقل آرنهم کلید اصلی طراحی ماست که بر اساس همین زیر ساخت اجرا شده: این سالن فضایی است که همه در آن جمع می شوند، هسته ای است که به وسیله ی آن، مردم در مسیر خود قرار می گیرند، به هم می پیوندند و سازمان می یابند. به این ترتیب یک تحرک و دینامیک بین معماری و مردم خلق می شود و به خاطر این تحرک است که این پروژه برای من جایگاه خاصی دارد.

DB: پروژه مشابه دیگر UNStudio طراحی ایستگاه راه آهن جدید قطر است. از نظر مکان، مقیاس و بودجه، این پروژه را با پروژه ی آرنهم چگونه مقایسه می کنید؟
 
BVB: در واقع نمی توان این دو را با هم مقایسه کرد. آرنهم یک پلان اصلی داشت که حول یک ایستگاه چیده شده و امکانات مختلف حمل و نقل در آن جا وجود دارد. طراحی ایستگاه راه آهنی که ما در قطر انجام می دهیم، در فاز اول، شامل ۳۵ جایگاه و در ۴ طبقه، برای خط های متروی اطراف شهر دوحه، می باشد. هر یک از جایگاه های متروی دوحه در مقیاس های مختلف و با بودجه های متفاوتی طراحی می شوند، به همین دلیل یک استراتژی کاملاً متفاوتی با آرنهم دارد.

DB: به نظر شما سفر کردن در آینده تا چه حد توسعه می یابد و معماری در این پیش رفت چه نقشی را ایفا می کند؟
 
BVB: در UNStudio ما به این مسئله مانند تکنولوژی انتقال داده ها نگاه می کنیم، یک رویکردی که همواره بر روی بهبود و سرعت بخشیدن حمل و نقل عمومی، تمرکز دارد. ما می توانیم تا ابد در رابطه با بهینه تر کردن اتومبیل ها صحبت کنیم ولی در واقع ما احتیاج داریم که به استفاده از مدل های مختلفی از وسایل نقلیه عمومی در راه های گسترده تر فکر کنیم. برای مثال آرنهم، کلاً یک پلان اصلی دارد که در یکی از بخش های جدید و شلوغ شهر قرار گرفته، کارایی و امکانات تفریحی در این مجموعه در نظر گرفته شده تا مردم را در استفاده از وسایل نقلیه عمومی تشویق کند.
ما اعتقاد داریم که عملکردهایی که درون یک ایستگاه اتفاق می افتد باید با توجه به تغییر محل و شرایط تغییر کند و برای هر یک، برنامه ای چند منظوره و مجزا در نظر گرفته شود. این بدین معناست که ما باید ایده های جدید را جمع کنیم تا به این نتیجه برسیم که چگونه در این فضاهای جدید مردم را سازماندهی کنیم و برای بهبود شرایط چه امکاناتی را برای آسایش آن ها ارائه دهیم. هم چنین باید یاد بگیریم که از دیدگاه یک مسافر به این مسائل فکر کنیم، یعنی فقط طراحی ایستگاه مد نظر نباشد بلکه باید به هر اتفاق بین آن، در بین مسیر، نیز توجه کنیم.

DB: چه چیزی در واقع باعث شد که شما معماری را انتخاب کنید و خواستید یک معمار شوید؟

BVB: به طور عجیبی طراحی گرافیک باعث شد که به اینجا برسم. من از طراحی جلد مجله ها شروع کردم، همیشه علاقه داشتم چیزی تولید کنم که مستقیماً در ارتباط با مردم باشد که به  طراحی جلد مجله رسیدم. ولی مجله ها فقط برای یک هفته دیده می شوند و من این موضوع را دوست نداشتم چون هر یک از آن ها برای من بسیار مهم بودند. ولی معماری همیشه برای من جذابیت داشت و مرا به ذوق می آورد. یک مدت کوتاهی کنار یک طراح ژاپنی کار کردم و او به من پیشنهاد داد که به ژاپن بروم. وقتی به ژاپن رسیدم و کاخ کاتسورا در توکیو، را دیدم همان لحظه به این نتیجه رسیدم که می خواهم معمار بشم. تجربه ای که من از بازدید از این کاخ داشتم برایم خیلی خاص است و اصلاً قابل توصیف نیست. بعد از آن ها مطالب زیادی در ارتباط با برونو تاوت خواندم و پی بردم که به نظر میاد شروع معماری مدرن با همین کاخ کاتسورا بوده. به هر حال انتخاب یک حرفه کار سختی بود، ولی من هیچ وقت از انتخاب خودم پشیمان نیستم.

DB: جنبه های مختلف تربیتی و تجارب زندگیتان، چه تاثیری در شکل گیری اصول طراحی و فلسفه های شما در طراحی داشته اند؟
 
BVB: من در سن های ۲۰ سالگیم به مکان های مختلفی سفر کردم مانند آمریکا و ژاپن، و این سفر ها تاثیر زیادی در زندگی من داشتند. دوره ای که در آکادمی ریتفلد در آمستردام تحصیل می کردم هم به هنر و طراحی بسیار علاقه مند بودم با این که خودم در رشته گرافیک مشغول به تحصیل بودم. در آن بازه استاد های مختلف در رشته های متفاوتی نیز داشتم، استاد طراح مبلمان، معمار یا یک هنرمند، و این موقعیت ها و شرایط در آن زمان باعث شدند که آموزشی عالی را پشت سر بگذارم. زمانی که در لندن در دانشگاه AA نیز تحصیل می کردم به همین صورت بود، در آن دوره دانشجوی استاد محسن مصطفوی بودم، او نه تنها معماری بلکه هر چه که در رابطه با فرهنگ آن زمان بود به من یاد داد.خودم هم در آن زمان هر چه که به دستم می آمد مطالعه می کردم از فروید گرفته تا کراوس و آدولف لوس. در AA  یکی دیگر از استادانم زاها حدید بود که من را تشویق کرد که با جرات تر باشم و با هندسه های قوی تری طراحی کنم. بعد از اتمام تحصیلات در شرکتی به نام paperless studio مشغول به کار شدم و با هانی رشید (hani rashid )، استن الن (stan allen )، جس ریزر (jesse reiser )، آلخاندرو زارا پولو (alejandro zaera-polo ) و گرگ لین (greg lynn )، همکار بودم. با این گروه بود که قدم های اولیه را با گفتمان و بحث در طراحی برداشتم و این دوره، دوره ی مهمی در زندگی من بود که مرا به طراحی پارامتریک نزدیک کرد. زمانی هم که برای مدتی در دانشگاه U.S در اوایل سال های ۹۰ تدریس می کردم، منتقدانی مانند jeffrey kipnis و sanford kwinte خیلی در من تاثیر داشتند.

DB: شما چه توانایی و استعداد بزرگی دارید و این که چه عواملی باعث شکوفا شدن این استعداد شما شدند؟
 
BVB: یک معمار باید همیشه روشن بین و دور اندیش باشد و همیشه بتواند چیزهایی را برای چند دوره ی آینده پیش بینی کند و من می توانم بگم که سال ها تجربه ی کاری باعث شده که این استعداد در من تقویت بشود. قطعاً پیش بینی های من همیشه درست در نمی آیند ولی با یک سری از این پیش بینی ها می توانم محل قرار گیری پروژه را بررسی کنم، اطلاعات مربوط به منطقه را چک می کنم و برای حل مشکلات آن به دنبال راه حل می گردم. یکی دیگر از توانایی های من، راهنمایی کردن در مسیر طراحی است و همیشه دوست دارم محرکی در راه طراحی پروژه و تدریس باشم. به هر حال خوشحالم که از من نخواستید نقطه ضعف هایم را برایتان لیست کنم!

DB: با رو آمدن دوره کامپیوتر و طراحی دیجیتال، فکر می کنید هنوز جایی برای طراحی ها و اسکیس های دستی مانده است؟
 
BVB: قطعاً! من هنوز هم هر روز اسکیس می زنم و اگر شرایطش را داشته باشم نقاشی می کشم. کامپیوتر تولیدات معماری را به شدت و با راه های مختلفی تغییر داده، مانند تلفن های هوشمند همراه که ارتباطات را تغییر داده اند. من شک ندارم که سیستم های کامپیوتری تا جایی که اصلاً نمی توانیم پیش بینی کنیم، کار ما را تحت تاثیر قرار می دهند، با این حال من واقعاً استودیو ها را تشویق می کنم که با دست مدل ها و طراحی های خود را بسازند. مدل سازی های سه بعدی سریع هستند و زبان طراحان امروزه اند بنابراین بدیهی است که همه این روش را ترجیح می دهند.
در سال های اخیر در مدل سازی های دستی محدودیت هایی را هنگام طراحی کردن از نظر امکانات داشتیم و من آن زمان از طراحی دستی دوری می کردم چون می خواستم وارد هندسه های پیچیده تری بشیم. ولی الان امکانات زیادی در اختیار استودیو ها قرار گرفته و دوباره روش دستی به رو آمده است.

DB: به غیر از معماری، شما چه علاقه مندی دیگری دارد که کار شما را هم تحت تاثیر قرار می دهد؟
 
BVB: در حال حاضر خیلی موسیقی را دنبال می کنم و درباره ی گروه های مختلف از سال های ۷۰ تا ۹۰ تحقیق می کنم. گروه هایی مثل roxy music، jefferson airplane، chicago و led zeppelin. من در واقع خیلی کنجکاوم که بفهمم آهنگسازان کجا اشتباه می کنند و این که چگونه تلاش می کنند الگوهایی در آهنگسازی پیدا کنند و این گونه بعضی از آن ها کیفیت قبلی خود را از دست می دهند. علاوه بر موسیقی، هر چیزی که کارم را تحت تاثیر قرار بدهد دوست دارم مانند علوم، هنر، ادبیات، روانشناسی و هم چنین ایده ها و روش های ادراک.

DB: کدام معماران یا طراحان معاصر هستند که شما تحسینشان می کنید؟
 
BVB: ترجیح می دهم پاسخی به این سوال ندهم، چون انسان های بزرگ زیادی در زندگی من هستند که در این لیست جای می گیرند و احتمال این که کسی الان جا بماند زیاد است.
 
DB: بهترین نصیحتی که به شما شده تا حالا چه بوده و این که نصیحت شما به معاران و طراحان جوان چیست؟
 
BVB: یکبار فرانک گهری به من گفت " هیچوقت پولی قرض نگیر " که برای من نصیحت فوق العاده ای بود، بنابراین نصیحت من به معماران و طراحان جوان این است که " بعد از این که وام های دانشجویی خودتان را پرداخت و تسویه حساب کردید، هیچ وقت دوباره پولی قرض نگیرید! "

استودیو معماری سفید

تحریریه خط معمار

منبع: DesignBoom – Arel.ir